بسته ایدههای عملیاتی برای تربیت در شرایط جنگ و پساجنگ
- تاریخ: ۳ مرداد ۱۴۰۴
بسته ایدههای عملیاتی برای تربیت در شرایط جنگ و پساجنگ
در شرایطی که کشور عزیزمان مورد تهاجم قرار گرفته و وضعیت جنگی بر آن حاکم است، لازم است تصمیمات جدیدی در زندگی روزمره مردم و برنامه نهادهای مختلف و مسئولان برای مقابله با این تهاجم اتخاذ شود. این پدیده، در شرایط حساس و تاریخی کنونی، نیازمند انسجام ملی است.
نزدیک به ۱۷ میلیون دانشآموز بهعنوان نسل آیندهساز، بخش قابلتوجهی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند. در چنین شرایطی و در صورت تکرار شرایط جنگی، چه مواجههای باید با این پدیده داشت و چه برنامههایی باید برای دانشآموزان طراحی شود؟ هر یک از نقشآفرینان اجتماعی (اولیا و خانوادهها، معلمان و مدارس، وزارت آموزشوپرورش، رسانهها، نهادهای مردمی، شهرداریها، مساجد، دولت و سایر ارکان حاکمیت) چه اقداماتی میتوانند انجام دهند؟ همچنین، خود دانشآموزان نیز میتوانند چه نقشی در این شرایط ایفا کنند و با توجه به سن و طیفهای مختلف، چه اقدامات کنشگرانهای را در این راستا میتوانند انجام دهند؟
بیشک، اقتضائات جنگ امروز با گذشته تفاوت دارد، اما این شرایط —همانند دوران دفاع مقدس— میتواند ظرفیتها و فرصتهای تربیتی و هویتساز کمنظیری (مانند فرصت تقویت خودباوری، هویت ملی، شجاعت، ایمان و…) برای نسل جدید ایجاد کند و دانشآموزان نیز میتوانند اقدامات مختلفی انجام داده و نقشآفرینی داشته باشند. از سوی دیگر، این وضعیت، میتواند تهدیدها و چالشهایی را نیز برای نظام تعلیم و تربیت و دانشآموزان به همراه داشته باشد که نقشآفرینان اجتماعی باید نسبت به آن واکنش مناسب نشان دهند؛ همانگونه که در دوران دفاع مقدس، معلمان و مدارس اقدامات مؤثری انجام دادند.
با توجه به اهمیت راهبردی شرایط حاضر، «بیتالغزل؛ بستر نظرخواهی جمعی فعالان تعلیموتربیت» فراخوان نظرخواهی و ایدهپردازی جدید خود را به این موضوع اختصاص داده است. «بیتالغزل» یک از خروجیهای اندیشکده تعلیموتربیت برهان است که با بهرهگیری از مشارکت جمعی فعالان و صاحبنظران نظام تعلیموتربیت، به دنبال ارتقای توجه عمومی به مسائل این حوزه و فراهمسازی بستری برای طرح دیدگاهها و نظرات ذینفعان است. «بیتالغزل» در تلاش است، به شیوهای جمعسپارانه، با گردآوری و تحلیل دیدگاههای جمعی پیرامون رخدادها و مسائل مرتبط با نظام تعلیموتربیت، تصویری کاملتر و چندبُعدی در اختیار تصمیمگیران و عموم فعالان قرار دهد و به ارتقای فهم عمومی نسبت به این مسائل یاری رساند. سؤال محوری این فراخوان عبارت بود از: «هر یک از نقشآفرینان —از والدین و معلمان تا رسانهها و نهادهای حاکمیتی— چه اقداماتی میتوانند در این شرایط انجام دهند تا از ظرفیتهای موجود بهره ببرند و یا با چالشهای پیشرو مقابله کنند؟ و به چه شکلها و با چه ایدههایی میتوان دانشآموزان در این شرایط با انجام فعالیتهایی به نقشآفرینی خود بپردازند؟»
«بیتالغزل» تا کنون با توجه به رخدادها و مسائل نظام تعلیموتربیت، نظرخواهیهای مختلفی را انجام داده است. دو نظرسنجی پیرامون معرفی گزینههای شایسته برای تصدی مسئولیت وزارت آموزشوپرورش، جمعآوری و انتشار دیدگاههای فعالان و صاحبنظران نظام تعلیموتربیت، رسانه و علوم اجتماعی پیرامون نوجوانان و ناآرامیهای پاییز ۱۴۰۱، نظرسنجی پیرامون وضعیت تعطیلی مکرر مدارس بهعلت ناترازی انرژی و گرداوری دیدگاههای معلمان و نفشآفرینان نظام تعلیموتربیت به مناسب دیدار رهبری با فرهنگیان از نمونه فعالیتهای «بیتالغزل» بوده است.
در فراخوان اخیر همهٔ فعالان و صاحبنظران تعلیموتربیت، رسانه، فرهنگ و علوم اجتماعی، و همچنین عموم مردم میتوانستند نظرات ارزشمند خود را ثبت کنند. هدف بیتالغزل، انتشار بسته ایدهها و راهکارهای عملی و انتقال آنها به متولیان هر حوزه است. در مجموع با پایان مهلت فراخوان، ۲۲۳ ایده معتبر از ۲۷۹ نفر شامل ۹ دسته معلم یا مربی، مدیر مدرسه، مدیر یا کارشناس آموزشوپرورش، دانشجو معلم، استاد حوزه یا دانشگاه، پژوهشگر تعلیموتربیت، فعال فرهنگی و اجتماعی، ولی دانشآموز و سایر در این فراخوان دریافت شد. در این فراخوان هر فرد میتوانست حداکثر ۳ ایده ثبت کند.
سوالات اصلی فرم فراخوان
در این فراخوان برای نقشآفرینی شش نقش مختلف، ایدههای عملیاتی گرداوری شد. سوال فرم فراخوان بهصورت زیر بود.
* ابتدا مشخص کنید برای کدام مورد میخواهید ایده و اقدام عملیاتی پیشنهاد دهید: مثلا آیا ایدهها و فعالیتهایی برای نقشآفرینی دانشآموزان پیشنهاد دارید و یا توصیهای به والدین یا معلمان و مدارس دارید یا ایدهای برای رسانهها و صداوسیما و یا اقدامی را به نظرتان وزارت آموزش و پرورش باید انجام دهد؟ در سوال بعد میتوانید آن اقدام را بنویسید.
- دانشآموزان
- والدین
- معلمان، مربیان و مدیران مدارس
- سطح کلان وزارت آموزش و پرورش
- صداوسیما و رسانهها
- دیگر بخشها و نهادها
* بیان ایده
برای مورد انتخاب شده در سوال قبل، چه ایده و اقدام عملیاتی را برای بهرهمندی از فرصتهای تربیتی جنگ و یا نقشآفرینی دانشآموزان و یا برای مواجهه با چالشهای مرتبط با نظام تعلیموتربیت در شرایط کنونی پیشنهاد میکنید. آن را با ذکر جزئیات و در صورت نیاز با بیان مثال ثبت کنید.
درصد فراوانی و نقش مشارکتکنندگان در فراخوان
در شکلگیری ایدههای این بسته، ۲۷۹ نفر مشارکت کردند که فراوانی نقش ایشان قابل مشاهده است. حجم قابل توجه ایدهها حاصل پیشنهاد معلمان، مربیان و مدیران مدارس است.
فراوانی ایدههای پیشنهادی برای هریک از نقشهای ششگانه
تعداد ایدههایی که برای هریک از نقشها در این بسته وجود دارد در نمودار زیر قابل مشاهده است. لازم به ذکر است ایدههای برخی از نقشها برای نقشهای دیگر نیز میتواند قابل بهرهبرداری قرار گیرد. مثلا برخی ایدههای مربوط به نقشآفرینی معلمان میتواند برای راهبری و برنامهریزیهای سطح کلان آموزش و پرورش یا حتی والدین و یا ایدههای مربوط به نقشآفرینی دانشآموزان، برای معلمان و یا والدین و حتی صداوسیما و رسانهها قابل استفاده باشد.
در فایل زیر میتوانید گزارش کامل این فراخوان و بسته عملیاتی ایدهها به تفکیک هر یک از نقشهای بیانشده را دانلود کنید: